Co ile lat zmieniać opony?

Przyjmuje się, że opony można eksploatować przez 10 lat od czasu ich wyprodukowania. Po tym czasie trzeba je wymienić na nowe, niezależnie od przebiegu, zużycia i wysokości bieżnika. Dlaczego trzeba to zrobić?

Pytanie jest o tyle uzasadnione, że nie ma żadnych prawnych regulacji, które określałyby, po ilu latach trzeba pozbyć się starego kompletu ogumienia i kupić nowy. Eksploatację nie dłuższą niż 10-letnią zalecają jednak sami producenci opon i dotyczy to także opon mało zużytych, których bieżnik nie jest zdarty. Okazuje się bowiem, że procesów starzenia się gumy nie można powstrzymać, nawet jeśli bardzo dba się o opony swojego auta. Po prostu mieszanka różnych gatunków gumy, z których jest zbudowana opona, traci swoje właściwości i nie zapewnia bezpieczeństwa podczas jazdy. A opony to jeden z filarów bezpieczeństwa samochodu.

Co sprawia, że opony się starzeją

Oczywiście opony mogą kwalifikować się do wymiany dużo wcześniej niż po 10 latach używania. Ich trwałość w długim okresie zależy bowiem od wielu czynników, takich jak styl jazdy kierowcy, stan dróg, po jakich jeździ samochód, przebieg, warunki i sposoby przechowywania. Ważne są także warunki atmosferyczne, bo również pod wpływem promieniowania UV, wilgotności, ciepła i zimna zachodzą procesy starzenia. Bardzo ważnym wskaźnikiem stanu opony i powodem do jej wymiany jest zużycie bieżnika. Zgodnie z przepisami jeśli jego wysokość wynosi 1,6 mm, opony trzeba wymienić, bo nie zapewnia już odpowiedniej przyczepności gumy do nawierzchni. Eksperci uważają jednak, że opony letnie warto wymienić, kiedy bieżnik ma 3 mm, a zimowe - 4 mm. Jeśli opony są łyse, wydłuża się droga hamowania, zwiększa ryzyko aquaplaningu (bieżnik nie może odprowadzać wody, która jest pod kołem), a w konsekwencji poślizgu - krótko mówiąc, jazda na takich oponach po mokrej nawierzchni jest niebezpieczna. Innym ważnym czynnikiem wpływającym na zużywanie się opon jest sposób ich eksploatacji. Duże znaczenie ma to, czy zawsze jest w nich właściwe ciśnienie, z jaką prędkością i z jakim obciążeniem jeździmy, czy są regularnie przekładane między kołami (aby zużywały się równomiernie) i w jakich warunkach przechowywane. Zużywanie się opon przyspiesza zarówno zbyt wysokie, jak i zbyt niskie ciśnienie (to ostatnie zwiększa też zużycie paliwa), dlatego warto je regularnie kontrolować co najmniej raz w miesiącu.

Jak ocenić stan opon

Kierowca nie może polegać na wzrokowej ocenie stanu opon, ich bieżnika, pęknięć czy zużycia, i decydować, czy nadają się jeszcze do użytku, czy nie. W tej sprawie powinien zaufać ekspertom. Opony bowiem starzeją się nawet wtedy, kiedy nie są używane, np. w czasie przechowywania. Dlatego nawet jeśli wygląda na to, że są w dobrym stanie, a wysokość bieżnika jest wyższa niż przewidują przepisy, nie oznacza to, że mają właściwości zapewniające bezpieczną jazdę. Z badań wynika nawet, że takie opony, czyli te eksploatowane okazyjnie (np. w przyczepach kempingowych), starzeją się szybciej niż opony użytkowane stale, ponieważ odkształcają się pod wpływem masy pojazdu, częściej też ulegają awariom.

Czy nowe opony są nowe? Jak liczyć wiek opony?

Trzeba też pamiętać o jednej ważnej rzeczy - zanim opony trafią do sprzedaży, mogą mieć już 3 lata. Polska norma określa prawidłowo przechowywane i przewożone opony jako nowe, jeśli mają nie więcej niż 3 lata od czasu wyprodukowania. Takie opony są pełnowartościowe i mają gwarancję producenta. Kiedy dokładnie została wyprodukowana opona, można sprawdzić odczytując dane z kodu DOT, zawierającego ciąg od 7 do 12 znaków składających się z liter i cyfr, umieszczonego na jej bocznej ścianie w takim miejscu, żeby trudno było je uszkodzić np. otarciem. Na oponie jest więcej informacji, nie tylko dotyczących wieku, dowiemy się również, w jakim kraju została wyprodukowana, do jakich aut jest przeznaczona, z jaką prędkością może jeździć. Wiek opony (rok produkcji i tydzień, w którym zostały wyprodukowane) można odczytać z 4 ostatnich cyfr kodu DOT, np. 1320 oznacza, że opony wytworzono w 13. tygodniu 2020 roku.

Koło zapasowe

Kierowcy często o nim zapominają, dlatego należy mu się specjalna uwaga. Koło zapasowe wymaga takiej samej troski jak wszystkie inne koła i opony w samochodzie. Opona na "zapasie" starzeje się tak samo jak pozostałe. Dodatkowo jest nieużywana, więc jak już wspomnieliśmy, starzeje się nawet szybciej niż normalnie stosowane opony. Kierowcy często ograniczają się do sprawdzania w niej ciśnienia i nie myślą o tym, że - tracąc swoje właściwości przez lata - może nie być w pełni wartościowa i zagrażać bezpieczeństwu na drodze. Przed wprowadzeniem do eksploatacji trzeba koniecznie sprawdzić jej stan techniczny.

Na koniec chcemy zaznaczyć, że chociaż wiek opony jest bardzo ważnym kryterium oceny jej przydatności do użytku, to jednak nie najważniejszym, bo ostatecznie ma mniejsze znaczenie niż jej stan techniczny. Przy decyzji o wymianie opon na nowe trzeba kierować się zdrowym rozsądkiem, bo może się okazać, że w lepszym stanie technicznym, bezpieczniejsza i mniej zużyta będzie opona 5-letnia niż 3-letnia.